Monografia wsi Kramarzewo

1. Wieś Kramarzewo położona jest w woj. podlaskim, pow. grajewskim, gm. Radziłów. Zamieszkują ją obecnie 64 osoby. We wsi znajduje się kościół pw. św. Barbary oraz Szkoła Podstawowa.
2. Kościół znajdujący się we wsi został zbudowany w roku 1739 r. w Radziłowie. W roku 1982 został przeniesiony do Kramarzewa. Podczas przenoszenia wiele ścian musiało zostać wymienionych z powodu zbyt starych konstrukcji. Znajduje się w nim wiele zabytkowych przedmiotów: n.p. ołtarz rzeźbiony przez jednego z uczniów Wita Stwosza, ambona w kształcie łodzi, czy też najstarsza monstrancja w parafii, i być może w dekanacie. Jest to jeden z trzech kościołów w całej parafii. Kościół parafialny w Radziłowie pw. św. Anny, kaplica we Mścichach oraz kościół w Kramarzewie. Wszyscy w parafii są wyznania rzymsko-katolickiego. Ok. 0,5 km przed wsią znajduje się jedna kapliczka, zbudowana ok. 50 lat temu, na środku wsi druga, dużo starsza, i na wyjeździe z Kramarzewa do Kieljan trzecia, najmłodsza z nich wszystkich.
3. Przy kościele znajduje się przystanek PKS. Dojeżdża tu autobus z Grajewa, przejeżdżający przez Szczuczyn. O godzinie 6:58 autobus jest w Kramarzewie, następnie jedzie do Kieljan, Kownatk, wraca ponownie przez Kramarzewo, Czerwonki, Żebry, potem przez Wąsosz, Szczuczyn i Grajewo. Autobusem tym zazwyczaj dojeżdżają uczniowie do szkół średnich. We wsi jest także drugi przystanek, tzw. Dziewięcin. Zalicza się on do Kramarzewa. Znajduje się na trasie Grajewo-Łomża. Przez wieś wiedzie nowa droga asfaltowa. Droga główna przechodzi praktycznie obok wsi. Jest ona również asfaltowa.
4. Na dzień obecny we wsi mieszkają 64 osoby, w 24 domach, z czego 5 jest niezamieszkanych. Rodziny są spokrewnione, ale zazwyczaj z rodzinami z wsi sąsiednich, np. Konopki Awissa, Borawskie-Awissa, Kieljany, Kownatki, Czerwonki. Większość rodzin od przynajmniej dwóch lub trzech pokoleń mieszka w Kramarzewie. Nie dawno wprowadziła się nowa rodzina. Z naszej wsi ludzie nie wyjeżdżają za granicę, co najwyżej gdzieś do jakiegoś miasta, ale w Polsce. Zdecydowana większość ludzi żyje tu z rolnictwa, a szczególnie z hodowli bydła mlecznego. Jest to główny źródło dochodu wsi. Kilku rolników oddaje mleko do mleczarni jeżdżącej rano we wsi, a reszta wozi mleko sama do mleczarni w Kownatkach lub Radziłowie. Jeżeli jacyś ludzie wezmą ślub, zwykle jeden z małżonków jest z miejscowości oddalonej od Kramarzewa o kilkanaście lub kilkadziesiąt kilometrów.
5. Jest jedna legenda mówiąca o powstaniu Kramarzewa. Czy jest ona prawdziwa - niewiadomo. Brzmi ona tak: Pewien zamożny człowiek wykupił tutejsze tereny. Sprowadził tu kilka mniej zamożnych rodów. Z powodu, iż tereny te leżały na pagórkach nazwał je Nagórczyn. Przed ok. 200-ma laty zmieniona nazwę na Kramarzewo. Co do prawdopodobności tej legendy nie ma pewności. W lasach wokół Kramarzewa znajdują się bunkry. Większość z nich jest już zniszczona, ale kilka małych jeszcze zostało.
6. Do gruntów na obszarze wsi można zaliczyć: grunty orne, lasy, łąki i pastwiska. Nieużytków tutaj nie ma. Przez Kramarzewo płynie również rzeka Wissa, mająca swoje źródło w Szczuczynie. Wpada ona do Biebrzy. Do Wissy wpada również rzeka płynąca między Radziłowem a Karwowem - Matlak. Większość upraw to zboża oraz kukurydza.
7. W szkole podstawowej znajduje się biblioteka. Przy szkole jest również boisko do gry w piłkę nożną oraz plac zabaw. Cztery lata temu, podczas kadencji wójta, pana Kazimierza Gwiazdowskiego były robione plany, odnośnie powiększenia boiska, nałożenia sztucznej nawierzchni, sztucznego oświetlenia oraz wybudowania boiska do siatkówki, koszykówki i piłki ręcznej. Jednak plany budowy 3,5 roku temu zostały zerwane.
8. Kontakty z sąsiednimi wsiami są raczej pozytywne. Ludzie chcąc wybrać się na małe zakupy, jadą do Radziłowa lub do Szczuczyna. Jednak, gdy jest już zapotrzebowanie na towary, których tu nie dostaniemy lub które są tu za drogie ludzie jeżdżą do Grajewa, Łomży, a nawet Białegostoku. Kramarska wieś szczególnie wyróżnia się w uroczystościach kościelnych, jak np. dożynki. W każdym roku nasza wieś ma swój wieniec, który prezentuje na tle parafii, dekanatu a nawet diecezji. Pogrzeby oraz śluby zachowały tu swoją starą tradycję. Zaprasza się gości z całej wsi, bez względu na pokrewieństwo. Zmarłe osoby chowane są na cmentarzu w Radziłowie lub Wąsoszu.

ZDJĘCIA

Szkoła Podstawowa w Kramarzewie. Została ona ocieplona oraz nałożono na nią elewację w roku 2008.

Zabytkowy kościół. Brama oraz ogrodzenie wykonane z kamienia. Część metalowa została zmieniona, gdy ks. proboszczem parafii był ks. kan. Jan Grochowski.

Zabytkowa dzwonnica obok kościoła. Dzwon znajdujący się w jej wnętrzu nadal jest używany.

Chrzcielnica znajdująca się przed prezbiterium i obok ołtarza Jezusowego w kościele. Teraz jest ona nie używana, ponieważ bardzo mało chrztów odbywa się w tym kościele.

Zabytkowa ambona. Gdy przyjrzymy się z bliska, widać jak dokładnie wyrzeźbione są nawet liny czy sieć.

Widoczna dokładność wykonania nawet najdrobniejszych szczegółów ambony.

Niestety malowidła wymagają już renowacji. Farba zaczęła się łuszczyć i odpadać.

Chór. Wyżej widać zabytkowe organy. Posiadają jeden manuał, niestety nie mają klawiatury nożnej. Są zasilane elektrycznie, ale jest również możliwość napędzania mechanicznego, ponieważ po prawej stronie mają zamocowany pedał nożny, dzięki któremu można grać nawet podczas awarii prądu. Przypis Z.M: Organy przeniesione razem z kościołem z Radziłowa w 1983 r. Były wówczas strojone. Na kontuarze widnieje tabliczka: "Andrzej Blomberg, Warszawa-Leszno, no.25, op.203". Organy zbudowano około 1907 roku.

Prezbiterium, oraz ołtarz główny. Po prawej stronie, za amboną znajduje się wejście do zakrystii. Po lewej dokładnie widać ławkę ministrancką. Po prawej i lewej stronie ołtarza widoczne drewniane rzeźby. Na środku znajduje się ORYGINAŁ obrazu św. Barbary. Jego kopia znajduje się w kościele parafialnym w Radziłowie.

Wnętrze kościoła widoczne z chóru.

Rzeka Wissa w Borawskich.

Tęcza nad Kramarzewem. 17 czerwca 2009 r.

Wykonał:
Malinowski Marcin
Kl. IIB, 2009 r.

Ostrzeżenie:
Twoja przeglądarka nie pozwala na wykonywanie aktywnych skryptów Java. Nie wszystkie elementy będą funkcjonowały poprawnie.