Wspomnienia z przeszłości

11 maja 2006 r. w Gimnazjum w Radziłowie odbyło się spotkanie młodzieży zainicjowane przez nauczyciela historii i wiedzy o społeczeństwie Sławomira Modzelewskiego. Uczniowie klasy IIIb mieli możliwość uczestniczenia w „żywej lekcji historii” prowadzonej przez p. Jana Jabłońskiego, urodzonego w latach 20 XX w, który wychował się w Radziłowie i dotychczas jest związany z tą miejscowością.
Głównym tematem tego swoistego sympozjum historycznego był etap w dziejach Radziłowa i okolic, gdy te obszary znajdowały się pod okupacją III Rzeszy, później zaś Sowietów. Pan Jabłoński podzielił się z nami nie tylko znajomością suchych faktów, znanych nam z podręczników, ale też własnymi wspomnieniami. Mówił o sprawach i wydarzeniach, które nas szczególnie interesowały, czyli o działalności organizacji partyzanckich, relacjach między Polakami - Katolikami a ludnością Żydowską oraz o oznakach prześladowania Kościoła przez agresorów.
Jednym ze zdarzeń, jakie z zakamarków pamięci wyszperał nasz mówca, byłą akcja tutejszej partyzantki, która wybijała okna w budynkach stacjonowania niemieckich oficerów. Tutejsi partyzanci działali bardzo sprawnie niszcząc też częściowo własne mieszkania, przez co nie wykryto spiskowców.
Co zaś tyczy się prześladowań - szczególnych przypadków nienawiści nie wskazano. Pan Jan wspomniał, że zniszczono kościół w Przytułach, ale głównie z powodu że znajdująca się na wzgórzu świątynia zajmowała miejsce, które niemieccy żołnierze wykorzystali później jako punkt obserwacyjny.
Zadawaliśmy wiele pytań o tutejszą ludność, która ukrywała przed nazistami rodziny Żydowskie. Usłyszeliśmy wiele znajomych nazw miejscowości i nazwisk, niektórzy z zaciekawieniem uświadomili sobie, że w ich sąsiedztwie znalazły się osoby, które udzieliły schronienia prześladowanym. Obecnie, dorastając w wolnej Polsce, bardziej tolerancyjnej na inne religie i kultury, nie zastanawiamy się na co dzień, jak ryzykownym oraz niebezpiecznym przedsięwzięciem było pomaganie Żydom. Pan Jabłoński sam ze smutkiem wspomina, gdy w jego obecności schwytano w Raciborach żydowskiego uciekiniera. Ta przytoczona historia (i inne podobne, których przecież było wiele) i rozmowa o masowym mordzie na Żydach, kiedy kilkadziesiąt osób spalono żywcem w stodole na obrzeżach Radziłowa, były smutnymi fragmentami spotkania, gdy przez chwilę wszyscy uświadomiliśmy sobie, jak jeszcze świeże są te krzywdy, jak niedawno miały miejsce.
W rozmowie kilkakrotnie padało nazwisko gen. Władysława Sikorskiego, inicjatora porozumienia z 30 lipca 1941 r., zwanego układem Sikorski - Majski, między Polską a ZSRR, z czego wnioskują, że postać ta jest dla pana Jabłońskiego autorytetem.
Nie tylko temat wojen dominował na spotkaniu. Jego początek i koniec zaakcentowaliśmy wymianą wiadomości na temat szkolnictwa w czasach przedwojennych.
Podsumowując, należy się przyznać, że czujemy wdzięczność w stosunku do p. Jabłońskiego za cenne informacje historyczne i serce, które włożył w przekazywanie młodemu pokoleniu pamięci o zdarzeniach w burzliwym XX w .

Wrzuć na Facebooka

Czytań: 1908

autor: Jolanta Włodkowska